Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την πρόληψη, την αξιολόγηση και την θεραπεία – αποκατάσταση των διαταραχών του λόγου, ομιλίας και μάσησης – κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες. Οι αιτίες αυτών των διαταραχών μπορεί να είναι νευρολογικές, εξελικτικές, ή λειτουργικές. Η λογοθεραπεία έχει ως στόχο την ανάπτυξη της εξωλεκτικής και της λεκτικής επικοινωνίας, την καθαρότητα της ομιλίας και της φωνής αλλά και την παραγωγή λόγου.
Οι βασικοί τομείς που εξετάζει είναι τρεις:
- Ομιλία: η ικανότητα να συνδέει ήχους για την άρθρωση των λέξεων, τον ομαλό ρυθμό και τη σωστή ποιότητα φωνής.
- Λόγος: η ικανότητα αντίληψης και έκφρασης λέξεων – εννοιών που ακούει ένα άτομο στο περιβάλλον του και η ικανότητα σύνδεσης των λέξεων αυτών για το σχηματισμό προτάσεων και την κατάλληλη χρήση τους. Βασίζεται στη σωστή λειτουργία και στον συντονισμό των συστημάτων της αναπνοής, φώνησης, αντήχησης και άρθρωσης. Παιδιά με προβλήματα λόγου μπορεί να παρουσιάσουν δυσκολίες στην κατανόηση εντολών, ερωτήσεων, οδηγιών κλπ καθώς η κατανόηση προηγείται της έκφρασης.
- Επικοινωνία: είναι η ανταλλαγή πληροφοριών, ιδεών και συναισθημάτων μεταξύ των ανθρώπων. Προϋποθέσεις για την σωστή επικοινωνία είναι οι ικανότητες της κατανόησης και έκφρασης του προφορικού και του γραπτού λόγου. Υπάρχουν δύο μορφές επικοινωνίας: η λεκτική και η μη λεκτική. Η λεκτική είναι κάθε προσπάθεια επικοινωνίας που κάνουμε χρησιμοποιώντας λέξεις και προτάσεις ενώ η μη λεκτική είναι αυτή που γίνεται με το ύφος, τον τόνο, τη διάθεση, τις χειρονομίες και γενικά τη σωματική και συναισθηματική συμπεριφορά.
Η λογοθεραπεία ασχολείται με την αντιμετώπιση και την αποκατάσταση των παρακάτω διαταραχών:
- Διαταραχές άρθρωσης
- Φωνολογικές διαταραχές
- Διαταραχές ρυθμού της ομιλίας (τραυλισμός, ταχυλαλία)
- Διάσπαση προσοχής και υπερκινητικότητα
- Διαταραχές φωνής
- Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός)
- Καθυστέρηση λόγου και Ειδικές γλωσσικές διαταραχές
- Αναπτυξιακά σύνδρομα
- Νοητική υστέρηση
- Περιπτώσεις Διγλωσσίας
- Βαρηκοΐα
- Εγκεφαλική παράλυση
- Δυσκολίες μάσησης- κατάποσης
- Σχιστίες χείλους και Υπερώας
- Μετά από Κρανιοεγκεφαλικές Kακώσεις
Πότε πρέπει να αναζητήσω λογοθεραπευτή;
Η ανάπτυξη των παιδιών αποτελεί μία διεργασία φυσιολογικής προόδου από ένα πρώιμο επίπεδο λειτουργικότητας σε ένα πιο πολύπλοκο, όπως είναι αυτό των ενηλίκων. Αν και το κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης υπαρχούν κάποια γλωσσικά ορόσημα, δηλαδή “δείκτες” οι οποίοι χρησιμεύουν στην ανάδειξη του επιπέδου της λειτουργίας του παιδιού σε σχέση με τα αναμενόμενα επίπεδα βάσει της ηλικίας του. Η αποκλιση από αυτά τα ορόσημα αποτελεί συχνά μία ένδειξη ότι θα πρέπει να επισκεφτούμε έναν λογοθεραπευτή για να γίνει μια αξιόλογηση και επομένως να απαιτείται να προχωρήσουμε σε μία ολοκληρωμένη παρέμβαση. Γενικότερα, εάν παρατηρήσουμε κάποιες από τις παρακάτω ενδείξεις στο παιδί, καλό θα είναι να επισκεφτούμε έναν λογοθεραπευτή:
Ομιλία
Όταν το παιδί δεν παράγει καθόλου ομιλία ενώ αναμενόταν να έχει ήδη μιλήσει σύμφωνα με την ηλικία του ή παράγει λόγο αλλά δεν είναι κατανοητή από το περιβάλλον του ή γενικότερα μοιάζει με την ομιλία παιδιών μικρότερης ηλικίας, τότε θα πρέπει να πραγματοποιήσει μία πρώτη επίσκεψη με έναν λογοθεραπευτή για να εκτιμήσει την κατάσταση. Επίσης, απαραίτητο είναι και σε περιπτώσεις όπου το παιδί δεν παράγει καθόλου κάποια φωνήματα, όπως π.χ θ, σ, ρ και τους αντικαθιστά με άλλους ήχους (π.χ τέλω αντί του θέλω) ή κατά τη διάρκεια της ομιλίας του φαίνεται να μπλοκάρει και να τραυλίζει, είτε επαναλαμβάνει τον πρώτο ήχο της λέξης, είτε την πρώτη συλλαβή της λέξης. Τέλος, αν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας όταν μιλά κάνει συντακτικά ή γραμματικά λάθη, όπως λάθος χρήση των άρθρων ή των καταλήξεων, είναι μία από τις ενδείξεις ότι το παιδί χρειάζεται λογοθεραπεία.
Επικοινωνία
Στην περίπτωση που δεν επικοινωνεί καθόλου μαζί μας και αδιαφορεί για τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις ή δεν καταλαβαίνει αυτά που του λέμε είναι δείγμα ότι χρειάζεται να επισκεφτείτε έναν λογοθεραπευτή. Ακόμη και αν δείχνει να κατανοεί τα πάντα και να ακολουθεί εντολές αλλά δεν μπορεί να επικοινωνήσει και να χρησιμοποιεί νοήματα τότε πρέπει επίσης να μην παραλείψετε την επίσκεψη.
Τι είναι η λογοθεραπευτική αξιολόγηση;
Η λογοθεραπευτική αξιολόγηση ειναι μια διαδικασία η οποία εξετάζει τα χαρακτηριστικά, τις ικανότητες και τις παρούσες ανάγκες του ατόμου αναφορικά με τον λόγο.
Με την αξιολόγηση μπορούμε να διαπιστώσουμε εάν υπάρχει κάποια επικοινωνιακή διαταραχή και στην περίπτωση που η απάντηση είναι θετική, εξετάζεται η φύση της διαταραχής και οι επιπτώσεις στη ζωή του ατόμου. Επιπλέον, παρέχονται στον λογοθεραπευτή οι απαραίτητες πληροφορίες έτσι ώστε να δημιουργήσει ένα κατάλληλο πρόγραμμα παρέμβασης. Στη συνέχεια, με βάση την αξιολόγηση θα τεθούν οι θεραπευτικοί στόχοι, οι θεραπευτικές διαδικασίες και το χρονοδιάγραμμα της θεραπείας.
Λήψη λογοπαθολογικόυ ιστορικού
Είναι πολύ σημαντικό να γίνει η λήψη ενός πλήρους ιστορικού του παιδιού από τον γονέα. Αυτή η διαδικασία συνήθως πραγματοποιείται κατά την πρώτη συνάντηση και μπορεί να περιλαμβάνει ερώτησεις σχετικά με τον τοκετό και την ανάπτυξη, ιατρικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό και οικογενειακό ιστορικό και εάν έχει προηγηθεί αξιολόγηση και παρέμβαση.
