Για πολλούς γονείς το διάβασμα των παιδιών στο σπίτι είναι μία πρόκληση, αφού νιώθουν ότι είναι υποχρέωσή τους να τα βοηθήσουν αλλά δεν είναι σίγουροι για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να το κάνουν. Μάλιστα, κάποιοι στην προσπάθειά τους να συνδράμουν καταλήγουν να γίνονται πολύ ελεγκτικοί και παρότι το κάνουν από αγάπη, οδηγούνται σε αρνητικά αποτελέσματα. Συνήθως οι γονείς επιβλέπουν το διάβασμα των παιδιών είτε πολύ χαλαρά είτε υπερβολικά ελεγκτικά χωρίς να είναι κατάλληλα ενημερωμένοι για το πως πρέπει να υποστηρίξουν το παιδί τους1. Επιπλέον, η βοήθειά τους δεν συνεπάγεται απαραίτητα καλύτερες επιδόσεις και βαθμούς, ενώ παράλληλα μπορεί να δημιουργηθεί και πρόβλημα στη σχέση γονέα-παιδιού, όπως θα εξηγήσουμε και παρακάτω.
Γιατί χρησιμοποιούνται οι εργασίες για το σπίτι;
Οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν τις εργασίες για το σπίτι προκειμένου να ενισχύσουν την μάθηση των όσων διδάχτηκαν τα παιδιά στο σχολείο και να τους δημιουργήσουν σωστές βάσεις για να ανταπεξέλθουν σε δυσκολότερα κεφάλαια που θα ακολουθήσουν. Ταυτόχρονα, το διάβασμα στο σπίτι ενθαρρύνει την επεξεργασία ιδεών που συζητούνται στην τάξη, ενώ μερικοί δάσκαλοι το χρησιμοποιούν ακόμη και για να μειώσουν το χρόνο που αφιερώνεται μπροστά στην τηλεόραση και στα άλλα ηλεκτρονικά μέσα2.
Μέσω του διαβάσματος στο σπίτι παρατηρείται και η ανάπτυξη δεξιοτήτων για τις οποίες μάλιστα οι περισσότεροι γονείς φαίνεται να ενδιαφέρονται ιδιαίτερα6. Μερικές από αυτές είναι η αυτοπειθαρχία, η διαχείριση του χρόνου και η λήψη προσωπικής ευθύνης, καθώς επίσης και η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων μέσω της επικοινωνίας και επαφής μεταξύ συμμαθητών ή και αδελφιών που διαβάζουν στον ίδιο χώρο3.
Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί πως το διάβασμα στο σπίτι χρησιμοποιείται και για να εμπεδωθεί η ύλη, η οποία διδάσκεται στο πλαίσιο της σχολικής τάξης. Σε χώρες όπου τα οικονομικά κονδύλια δεν επαρκούν για την κάλυψη θέσεων και ωρών οι δάσκαλοι αναγκάζονται να διδάσκουν τη διδακτέα ύλη σε συγκεκριμένο χρόνο μέσα σε πολυάριθμες τάξεις που μετράνε είκοσι ή και παραπάνω μαθητές. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως οι ανάγκες των μαθητών δεν καλύπτονται όπως ιδανικά θα έπρεπε, για αυτό και καταλήγουν να παίρνουν δουλειά για το σπίτι.
Πως πρέπει να αντιμετωπίζεται το διάβασμα στο σπίτι;
Όπως οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την δουλειά τους, έτσι και τα παιδιά πρέπει είναι υπεύθυνα για το σχολείο και να στοχεύουν σε καλές επιδόσεις και βαθμούς. Κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες οι μαθητές βιώνουν ένα αίσθημα ικανοποίησης, όσο αυξάνονται οι γνώσεις τους και οι μαθησιακές τους ικανότητες. Έτσι μπορούν πιο εύκολα να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις και να προσαρμοστούν σε οριοθετήσεις, όπως η έλλειψη διαθέσιμων πηγών βοήθειας ή ο περιορισμένος χρόνος3.
Ωστόσο, πολλές φορές οι μαθητές αντί να διαβάζουν για την προσωπική τους ικανοποίηση, στοχεύουν στο να πάρουν την έγκριση από «σημαντικούς άλλους», όπως οι γονείς τους6. Έτσι, όταν οι γονείς εμπλέκονται στο διάβασμα των παιδιών, τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ώρα του διαβάσματος για λάθος λόγους. Ιδιαίτερα σε οικογένειες στις οποίες ο χρόνος που αφιερώνουν οι γονείς στα παιδιά είναι περιορισμένος, εκείνα τείνουν να παρουσιάζουν δυσκολίες ή απροθυμία στο διάβασμα προκειμένου να τραβάνε ακόμα περισσότερο την προσοχή των γονιών τους και να έχουν τον χρόνο που χρειάζονται μαζί τους. Κάπως έτσι δημιουργούνται ατελείωτες διαμαρτυρίες εν ελλείψει προθυμίας για διάβασμα, γεγονός που εγείρει και πολλές εντάσεις μέσα στο σπίτι.
Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις μαθητών έχουν παρατηρηθεί μαθησιακές δυσκολίες τις οποίες δεν μπορούν να προσδιορίσουν ούτε οι γονείς (λόγω έλλειψης της απαραίτητης κατάρτισης), ούτε οι δάσκαλοι λόγω αυξημένου φόρτου εργασίας και μεγάλου αριθμού μαθητών στις τάξεις. Έτσι το παιδί καταλήγει να αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες με το διάβασμα και παράλληλα να μην έχει κανέναν να του δώσει την κατάλληλη βοήθεια.
Οι γονείς θα πρέπει να δημιουργούν μία ατμόσφαιρα υποστήριξης στο παιδί, αλλά δεν θα πρέπει να παίρνουν τον ρόλο του δασκάλου σε καθημερινή βάση, διότι έτσι αλλάζει ραγδαία η δυναμική της γονικής σχέσης. Τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να διαβάζουν μόνα τους με τη βοήθεια των δασκάλων ή συνεργατικά με τους συμμαθητές τους. Έτσι, προετοιμάζονται από μικρά και για τον τρόπο με τον οποίο θα διαβάζουν σε μεγαλύτερες τάξεις ή και στο πανεπιστήμιο, όπου οι γονείς δεν θα μπορούν να συνεισφέρουν με τις γνώσεις τους. Αν λοιπόν το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στο διάβασμα θα ήταν καλύτερο οι γονείς να απευθυνθούν σε έναν επαγγελματία εκπαιδευτικό, ο οποίος κατέχει τις απαραίτητες γνώσεις ώστε να υποστηρίξει κατάλληλα το παιδί. Επειδή όμως για πολλές οικογένειες αυτό δεν είναι οικονομικά εφικτό, θα πρέπει οι γονείς να παίρνουν τουλάχιστον τη γνώμη ενός ειδικού παιδοψυχολόγου για το πως πρέπει να χειριστούν την κατάσταση οι ίδιοι στο σπίτι και να λειτουργούν συνεργατικά με την εκάστοτε δασκάλα που έχει το παιδί σε κάθε τάξη1.
Σύμφωνα με έρευνες4,5, η παρέμβαση της ιδιωτικής διδασκαλίας έχει θετική επίδραση στην αυτο-αποτελεσματικότητα των μαθητών, αφού στοχεύει στην ενίσχυση της ικανότητας και της απόδοσης των επιτευγμάτων τους, ενώ παράλληλα σχετίζεται με τη βελτίωση της σχέσης γονέα-παιδιού μειώνοντας τις εντάσεις και το άγχος μέσα στο σπίτι. Εν κατακλείδι, οι γονείς θα πρέπει να δημιουργούν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον για τα παιδιά τους όσον αφορά το διάβασμα, χωρίς όμως να παίρνουν τον ρόλο των δασκάλων. Είναι σημαντικό να διατηρούν τη θέση του γονέα και να αφιερώνουν στα παιδιά τους ποιοτικό χρόνο για ομαδικές δραστηριότητες και ουσιαστικές συζητήσεις.
Βιβλιογραφία:
1. Corno L., & Xu J. (2004). Homework as the Job of Childhood. Theory Into Practice, 43(3), 227-233. doi:10.1207/s15430421tip4303_9
2. Corno, L. (1996). Homework Is a Complicated Thing. Educational Researcher, 25(8), 27-30.
3. Corno, L. (2000). Looking at Homework Differently. The University of Chicago Press, 100(5). Ανάκτηση από http://www.jstor.org/stable/1002283
4. Otto Β., & Karbach J. (2019). The effects of private tutoring on students’ perception of their parents’ academic involvement and the quality of their parent-child relationship. Educational Psychology, 923-940. doi: 10.1080/01443410.2019.1610725
5. Sohn H., Lee D., Jang S., & Kim T.K. (2010). Longitudinal relationship among private tutoring, student-parent conversation, and student achievement. Journal of Educational Policy, 23-41.
6. Xu J., & Corno L. (1998). Case Studies of Families Doing Third-grade Homework. Teachers College Record, 100(2), 402-436.
